Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2008

γελάω πολύ

...όταν εθνικιστές/πατριώτες κάνουν ορθογραφικά. "Αυτό δεν είναι [...] παρά σαφή υποδαύλιση...". "παρέκλιση". 

Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2008

οι συστάσεις είναι περιττές (μια θα αρκούσε)

H φράση 'οι συστάσεις είναι περιττές', είναι γνωστή στον κόσμο της χημείας: η σύσταση μερικών ουσιών είναι τόσο γνωστή, που δε χρειάζεται καν να αναφερθεί.  Αυτό που δε γνωρίζει ο πολύς κόσμος, όμως, είναι πως υπάρχει μια ομόηχη φράση και έξω από τον κόσμο της χημείας: 'οι συστάσεις είναι περιττές'. 

Προσέξτε πως οι δύο φράσεις ακούγονται ακριβώς ίδιες. Πείτε τις δυνατά, και εκπλαγείτε με την ομοιότητα. Θα έλεγε κανείς πως είναι δίδυμες, αν και οι οικογένειές τους το αρνούνται. 

Η πηγή αυτής της περίεργης σύμπτωσης δεν είναι το γνωστό κινηματογραφικό κλισέ των ασχέτων αλλά πανομοιότυπων ανθρώπων που συναντούν ο ένας τον άλλο και αποφασίζουν να ανταλλάξουν ζωές για μια μέρα ("η ομοιότητα είναι εκπληκτική!" - σας προκαλώ να βρείτε σενάριο τέτοιας ταινίας που δεν περιέχει αυτή την πρόταση). Είναι κάτι μάλλον σαν αυτό:

Image Hosted by ImageShack.us

Το μπέρδεμα δημιουργείται από τις λέξεις συστάσεις και συστάσεις, οι οποίες προέρχονται από τους ίδιους γονείς, άσχετα αν οι οικογένειές τους το αρνούνται. Και θα αποκαλύψουμε ευθύς αμέσως (συνεχίζω με τα κλισέ, είναι ας πούμε this post's own particular idiom), με αποδείξεις, την αλήθεια!

Το συνιστώ ήταν ένα θεοσεβούμενο, καθώς πρέπει ρήμα. Όμως ο κόσμος προχωρεί, οι καιροί αλλάζουν (o tempo'a, o mo'es), και οι θρησκείες το ίδιο. Οι θεοί που σεβόταν το συνιστώ ήταν δώδεκα και ζούσαν πάνω σε ένα βουνό, μέχρι που κάποιος το ανέβηκε και ανακάλυψε ότι δεν ήταν κανείς εκεί πάνω. Για να μην μακρηγορήσω, το συνιστώ αναγκάστηκε να αλλάξει όνομα, τόπο κτλ. Πήρε το όνομα ενός παλιού εξαδέλφου (του συστήσω), και άλλαξε τελείως ζωή. Κατά μια έννοια, ήταν σα να μπήκε σε ένα γλωσσικό πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων (γουίτνες προτέξιον πρόγκραμ, αμέ)! Κλισέ.

 Η μαλακία είναι πως το αρχικό ρήμα επέζησε στη νεοελληνική! Και σαν καλή, χριστιανική γλώσσα, η νεοελληνική δέχτηκε και τα δύο ρήματα. Έτσι, μια μέρα κι εγώ, αθώος, χρειάστηκα ένα ουσιαστικό που να δηλώνει την πράξη του συστήνω. "...σύστηση; όχι, αυτό δεν υπάρχει. σύσταση; όχι, αυτό είναι του συνιστώ - γουέητ α μίνιτ!" Και κάπως έτσι φτάσαμε εδώ. 

Τελικά, εγώ είμαι γκρινιάρης, ή η νεοελληνική παραείναι δεκτική; Τσκ Τσκ. Αυτό το φαινόμενο έχει παραγίνει: λέξεις που έχουν αλλάξει σημασία, συνυπάρχουν με άλλες που έχουν κρατήσει την αρχική, ή με τις ίδιες τις αρχικές, και χωρίς καμία λογική σημαίνουν άλλα πράγματα. 

Αλλά πες ότι δεχόμαστε πως οι λέξεις αλλάζουν έννοια στην φυσική πορεία της γλώσσας. Σύμφωνοι. Άλλη μια βάσιμη απορία είναι, πως έφτασε η μετεξέλιξη του συνιστώ, να σημαίνει 'γνωρίζω κάποιον σε κάποιον άλλο'; Διευκρινίζω πως αυτό είναι ειλικρινής απορία, και δεν περιέχει κατάκριση (εντάξει, μπορεί λίγη). Μπάχαλο. 

Και η άχρηστη (αλλά διασκεδαστική) πληροφορία της ημέρας:

(σχόλιο σε λέξη από το λεξικό του κου Μπάμπι) συνίσταται-συνιστάται. Οι λέξεις διαφέρουν στη σημασία τους: Το συνίσταται σημαίνει (ανάλογα με την πρόθεση, με την οποία συντάσσεται): 1) "αποτελείται" [...] 2) "έγκειται, βρίσκεται, υπάρχει" [...]. Αντίθετα, το συνιστάται σημαίνει "προτείνεται, δίδεται η συμβουλή, γίνεται η σύσταση" [...]

Χα. Υπάρχουν πολλά που βρίσκω διασκεδαστικά, αλλά δε θα τα αναφέρω όλα. Το μόνο που απλά δεν μπορεί να μην αναφερθεί, είναι πως ένας από τους δύο τύπους είναι απλά λάθος. Και μάλιστα, θα τολμήσω να πω πως είναι ο δεύτερος, εφόσον το 'αι' στο τέλος της λέξης ήταν βραχύ, και επομένως δεν υπάρχει λόγος καθόδου του τόνου. Εάν κάνω λάθος, διορθώστε με.